Theo quy định các hồ chứa thủy lợi (TL) và thủy điện (TĐ) đều bắt buộc phải xây dựng phương án ứng phó với tình huống khẩn cấp khi có sự cố vỡ đập, tuy nhiên đến nay tại TT-Huế, mới chỉ duy nhất 1 hồ TĐ/62 hồ TĐ, TL có phương án này. Các hồ còn lại chưa xây dựng phương án ứng phó khẩn cấp hồ chứa khi có sự cố vỡ đập; chưa xây dựng bản đồ ngập lụt theo các cấp báo động và kịch bản điều tiết hồ chứa.

Lãnh đạo UBND tỉnh TT-Huế kiểm tra thủy điện Bình Điền.

53/56 hồ đã đến hạn kiểm định

Toàn tỉnh TT-Huế có 56 hồ chứa TL, 6 hồ TĐ đã đưa vào vận hành với tổng dung tích khoảng 2 tỷ m3, công suất lắp máy 330,2MW. Ngoài ra, hiện trên địa bàn tỉnh đang triển khai thi công 7 nhà máy TĐ với tổng công suất lắp máy 112,5MW. Ông Phan Thanh Hùng- Chi cục trưởng Chi cục TL, Chánh văn phòng Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai & tìm kiếm cứu nạn (BCH PCTT&TKCN) cho biết, quy trình vận hành liên hồ chứa nước trên lưu vực sông Hương đã quy định cụ thể việc phối hợp thông tin, báo cáo của chủ đập (hồ TĐ) trong quá trình vận hành hồ chứa với các cơ quan liên quan. Tuy nhiên, việc triển khai còn gặp nhiều khó khăn nhất là chất lượng hình ảnh từ camera giám sát không rõ nét ảnh hưởng đến công tác điều hành, quyết định vận hành hồ trong mưa lũ. Theo ông Hùng, theo quy định các hồ chứa TL và TĐ đều bắt buộc phải xây dựng phương án ứng phó với tình huống khẩn cấp khi có sự cố vỡ đập, tuy nhiên đến nay tại TT-Huế, mới chỉ có TĐ A Lưới có phương án này, các hồ còn lại chưa xây dựng phương án ứng phó khẩn cấp hồ chứa khi có sự cố vỡ đập; chưa xây dựng bản đồ ngập lụt theo các cấp báo động và kịch bản điều tiết hồ chứa.

Đối với 56 hồ chứa nước TL trên địa bàn tỉnh, qua kiểm tra trực quan, ông Phan Thanh Hùng cho biết, chưa phát hiện sự cố lớn, các công trình đang hoạt động bình thường. Tuy nhiên, một số hạng mục phụ trợ bị hư hỏng, đập đất có hiện tượng sạt trượt mái và thấm nhẹ, các thiết bị cơ khí đã xuống cấp, một số công trình đường và công trình trên kênh xuống cấp nhưng chưa có kinh phí khắc phục. Số lượng hồ đã đến thời hạn kiểm định cần thực hiện 53/56 hồ (trừ hồ Tả Trạch và hồ Thủy Yên) nhưng chưa được kiểm định do khó khăn về kinh phí thực hiện. Theo NĐ 72 của Chính phủ (hiện đang trình dự thảo NĐ mới), đối với các hồ chứa trên 3 triệu m3, đập cao trên 15m thì 10 năm phải thực hiện kiểm định 1 lần.

Ông Dương Đức Hoài Khánh- Giám đốc Cty TNHH Nhà nước Một thành viên Quản lý khai thác công trình Thủy lợi tỉnh TT-Huế cho biết, thời gian qua, một số hồ TL đã được đơn vị thực hiện kiểm định như: Hòa Mỹ, Hồ Truồi, Khe Ngang... Tuy nhiên, có một số hồ dù đã đến hạn nhưng chưa  được kiểm định do đang chờ xin kinh phí như hồ: Thọ Sơn, Phú Bài... Ông Khánh cho biết, hiện đơn vị quản lý 14 hồ, trong đó có nhiều hồ TL lớn, lớn nhất là hồ Truồi với dung tích 55 triệu m3 nước. Hồ này phục vụ sản xuất nông nghiệp cho các xã: Lộc Bổn, Lộc Sơn, Lộc An (H.Phú Lộc) và cấp nước tạo nguồn khu vực phía Nam tỉnh TT-Huế. Theo Sở NN & PTNT tỉnh TT-Huế, hiện có 8 hồ TL gồm: Phú Bài, Năm Lăng, Thiềm Cát, Tà Rinh... có dấu hiệu xuống cấp hoặc một số hạng mục lâu nay chưa được đầu tư: như đường cứu hộ, thân đập, đường đi vào hồ. Để đảm bảo an toàn hồ đập, hiện 8 hồ này đang từng bước được xây dựng phương án nâng cấp theo vốn T.Ư.

Hồ Thọ Sơn- một trong số hồ thủy lợi dù đến hạn nhưng vẫn chưa được kiểm định.

Phải xây dựng phương án ứng phó tình huống khẩn cấp

Tại buổi làm việc về công tác đảm bảo an toàn các công trình TL, TĐ trên địa bàn vào chiều 2-8, Chủ tịch UBND tỉnh TT-Huế Phan Ngọc Thọ cho rằng, từ sự cố vỡ đập ở Lào vừa qua, có thể nói rằng không có điều gì là không thể xảy ra. Vì vậy, yêu cầu Ban chỉ huy PCTT và TKCN cần phải có dự báo tình hình thời tiết, mưa bão chính xác và dự báo sớm để chủ động ứng phó, các chủ hồ chứa TL và TĐ phải sớm lắp đặt hệ thống quan trắc, hệ thống camera và các hệ thống ấy buộc phải kết nối về trung tâm chỉ huy là Trung tâm điều hành đô thị thông minh của UBND tỉnh và Ban chỉ huy PCTT và TKCN, để trong mùa mưa bão, lãnh đạo tỉnh phải theo dõi được tất cả các thông số và hình ảnh tại các hồ chứa TL, TĐ để chỉ đạo, điều hành. “Nhiều TĐ đã vận hành, khai thác và có nguồn thu gần 10 năm, thì không lý gì không đầu tư được các thiết bị này. Các chủ hồ phải đầu tư, còn tiêu chuẩn kỹ thuật như thế nào, vận hành và kết nối ra sao thì các ngành chức năng sẽ hướng dẫn cụ thể”- ông Thọ nói.

Ông Trịnh Xuân Khoa, Phó Giám đốc phụ trách Nhà máy TĐ Hương Điền thông tin, thời gian qua, Cty này tiến hành ký kết cung cấp thông tin điều tiết xả tràn với các xã vùng hạ du, thông tin về việc xả lũ tới người dân và các tổ chức có hoạt động trên sông, ven sông, các cơ sở nuôi trồng thủy sản, khai thác cát sỏi... để chủ động các biện pháp phòng tránh, đảm bảo an toàn về người và tài sản. Đồng thời ký kết quy chế phối hợp với BCH PCTT&TKCN. Tuy nhiên, theo ông Phan Thanh Hùng, các chủ hồ đập nên đa dạng hình thức cung cấp thông tin đến người dân. Ngoài tăng thời lượng và tần suất đưa tin trên các phương tiện truyền thống, nhất là hệ thống phát thanh tại các phường, xã về việc xả lũ cần tận dụng lợi thế của mạng xã hội tạo sự lan tỏa thông tin. Trường hợp thông tin bị gián đoạn, cần cảnh báo thông qua hệ thống loa cầm tay với phương châm “đi từng ngõ, gõ cửa từng nhà” để cảnh báo trong những tình huống khẩn cấp. Tăng cường diễn tập công tác phòng chống lụt bão ở những vùng xung yếu.

Chủ tịch UBND tỉnh TT - Huế cho rằng, ngoài kinh nghiệm trong quản lý, vận hành các hồ chứa; TĐ phải chủ động duy tu bảo dưỡng, kiểm định chất lượng công trình đảm bảo quá trình vận hành an toàn. Các đơn vị phải xây dựng được phương án ứng phó khi có sự cố khẩn cấp như: động đất, vỡ đập và đẩy mạnh việc xây dựng bản đồ ngập lụt hạ du các hồ chứa làm cơ sở rà soát, điều chỉnh bổ sung các phương án ứng phó mưa lũ, kịp thời xử lý các tình huống bất thường... Đồng thời, tỉnh yêu cầu Sở Thông tin và Truyền thông dù đã có phương án nhưng phải diễn tập để xem có gặp trục trặc gì không để khi có sự cố phải bảo đảm thông tin liên lạc thông suốt cho người dân.

H.LAN

Nhiều thủy điện lớn cùng xả đáy Trong các ngày 4 và 5-8, nhiều thủy điện lớn ở phía Bắc, như Sơn La, Hòa Bình, Tuyên Quang đã tiến hành xả đáy. Ở phía hạ nguồn, tình hình mưa lũ, ngập lụt vẫn diễn biến phức tạp.  Thực hiện công điện của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai, 10 giờ ngày 5-8, Công ty Thủy điện Sơn La đã tiến hành mở 1 cửa xả đáy theo quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Hồng. Theo ông Khương Thế Anh, Phó Giám đốc Công ty Thủy điện Sơn La: Đây là lần thứ hai Công ty Thủy điện Sơn La tiến hành mở cửa xả đáy trong năm 2018. Cùng với việc xả đáy, Công ty Thủy điện Sơn La liên tục vận hành, phát điện 6/6 tổ máy với tổng lưu lượng khoảng 3.150 m3/s ngày đêm. Cùng ngày, Công ty Thủy điện Hòa Bình yêu cầu mở 1 cửa xả đáy. Theo thông tin nhanh từ Công ty Thủy điện Hòa Bình, mực nước lúc 7 giờ ngày 5-8 tại thượng lưu hồ Hòa Bình là 106,14m, lượng nước về hồ là 1.577m3/s, nước qua tổ máy là 3.358m3/s, nước xả qua cửa xả là 1.600m3/s. Trước khi mở cửa xả đáy số 1, Công ty Thủy điện Hòa Bình cũng đã chủ động phối hợp với các đơn vị liên quan thông báo đến các cấp chính quyền, người dân và các tổ chức hoạt động trên sông, ven sông biết thông tin xả lũ trên hồ thủy điện Hòa Bình để chủ động các biện pháp phòng tránh, đảm bảo an toàn về người, tài sản. Trước đó, ngày 4-8, ông Dương Thanh Tuyên, Giám đốc Công ty Thủy điện Tuyên Quang cho biết: Thực hiện chỉ đạo của Ban chỉ đạo Trung ương về Phòng chống thiên tai, bắt đầu từ 14 giờ ngày 4-8, Công ty Thủy điện Tuyên Quang thực hiện mở 1 cửa xả đáy tại hồ Thủy điện Tuyên Quang để chủ động phòng chống mưa lũ và bảo đảm an toàn cho hồ Thủy điện. Đợt xả nước này, Thủy điện Tuyên Quang mở 1 cửa xả đáy, với tổng lưu lượng nước xả (qua máy và qua tràn) khoảng 1.240m3/s. Ngày 4-8, Văn phòng thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai và Văn phòng Ủy ban ứng phó với sự cố thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn đã ban hành Công điện số 27 về việc chủ động ứng phó với diễn biến mưa, lũ, sạt lở đất. Theo đó, yêu cầu Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Sơn La, Hòa Bình bằng mọi biện pháp khẩn trương tổ chức thông báo đến các cấp chính quyền, người dân, các tổ chức có hoạt động sản xuất kinh doanh trên sông, ven sông, đặc biệt tại các vị trí đã xuất hiện dấu hiệu sạt, lún đất; cơ sở nuôi trồng thủy sản, phương tiện vận tải thủy... để chủ động các biện pháp phòng tránh đảm bảo an toàn về người và tài sản. Rà soát phương án phòng chống lũ đảm bảo an toàn cho hạ du, các khu tập trung dân cư ở bãi sông để chủ động ứng phó. Sẵn sàng phương án di dời lồng bè, dân cư ở những khu vực có nguy cơ bị ảnh hưởng để đảm bảo an toàn. Chỉ đạo các cơ quan thông tin, truyền thông tăng thời lượng và tần suất đưa tin trên các phương tiện thông tin nhất là hệ thống loa phát thanh tại các phường, xã về việc xả lũ các hồ chứa; đồng thời phối hợp với các cơ quan chuyên môn hướng dẫn kỹ năng phòng tránh lũ cho người dân và các cơ quan, đơn vị liên quan để triển khai ứng phó giảm thiểu thiệt hại do xả lũ hồ chứa gây ra. THU THỦY – TTXVN